വ്യവസായ നയ പ്രമേയം (IPR) - 1948

ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ വ്യവസായ നയം 1948 ഏപ്രിലിൽ വ്യവസായ മന്ത്രിയായിരുന്ന ശ്യാമ പ്രസാദ് മുഖർജി പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഇന്ത്യയിൽ ഒരു മിശ്ര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് (Mixed Economy) അടിത്തറയിടാനാണ് ഇത് ലക്ഷ്യമിട്ടത്. രാജ്യത്തിന്റെ വ്യാവസായിക വികസനത്തിന് പൊതുമേഖലയും സ്വകാര്യമേഖലയും ഒരുപോലെ സംഭാവന നൽകേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകത ഇത് തിരിച്ചറിഞ്ഞു.

1948-ലെ വ്യവസായ നയത്തിന്റെ പ്രധാന സവിശേഷതകൾ:

 ▪️മിശ്ര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ വികസനം: പൊതുമേഖലയ്ക്കും സ്വകാര്യമേഖലയ്ക്കും ഒരേപോലെ പ്രാധാന്യം നൽകി.

 ▪️വ്യവസായ വികസനത്തിനുള്ള സർക്കാർ പദ്ധതികൾ: വ്യവസായങ്ങൾ വളർത്തുന്നതിന് സർക്കാർ നേരിട്ടുള്ള പങ്ക് വഹിച്ചു.

 ▪️ചെറുകിട, കുടിൽ വ്യവസായങ്ങളുടെ പ്രോത്സാഹനം: പ്രാദേശിക തൊഴിലവസരങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഇവയ്ക്ക് മുൻഗണന നൽകി.

 ▪️വിദേശ നിക്ഷേപം: വിദേശ നിക്ഷേപം അനുവദിച്ചെങ്കിലും അതിന്റെ നിയന്ത്രണാധികാരം ഇന്ത്യക്കാർക്കായിരിക്കണമെന്ന് നിഷ്കർഷിച്ചു.

 ▪️തൊഴിലാളി ക്ഷേമം: തൊഴിലാളികൾക്ക് ന്യായമായ വേതനവും മെച്ചപ്പെട്ട തൊഴിൽ സാഹചര്യങ്ങളും ഉറപ്പാക്കി.

Grab 40-80% Off on Top Brands

Shop Now!

വ്യവസായങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം

ഈ നയം വ്യവസായങ്ങളെ താഴെ പറയുന്ന നാല് വിഭാഗങ്ങളായി തിരിച്ചു:

1. പൊതുമേഖല (Public Sector):

ഇവ പൂർണ്ണമായും കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിൽ കരുതിവച്ചിട്ടുള്ള വ്യവസായങ്ങളാണ്. ഉദാഹരണം: ആയുധങ്ങളും വെടിക്കോപ്പുകളും, ആറ്റോമിക് എനർജി, റെയിൽവേ.

2. മിശ്ര മേഖല (Mixed Sector):

ഇതിൽ ആറ് നിർദ്ദിഷ്ട വ്യവസായങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ മേഖലകളിൽ പുതിയ സംരംഭങ്ങൾ തുടങ്ങാനുള്ള അവകാശം സർക്കാരിന് മാത്രമായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, നിലവിലുള്ള സ്വകാര്യ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് 10 വർഷം കൂടി പ്രവർത്തനം തുടരാൻ അനുവാദം നൽകി, അതിനുശേഷം സാഹചര്യം പുനഃപരിശോധിക്കും. ഉദാഹരണം: കൽക്കരി, ടെലിഫോൺ & ടെലിഗ്രാഫ്, വിമാന നിർമ്മാണം തുടങ്ങിയവ.

3. നിയന്ത്രിത സ്വകാര്യ മേഖല (Controlled Private Sector):

ഇതിൽ 18 തരം വ്യവസായങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ മേഖലകളിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ സ്വകാര്യ മേഖലയെ അനുവദിച്ചുവെങ്കിലും അവ കർശനമായ സർക്കാർ നിയന്ത്രണങ്ങൾക്കും മേൽനോട്ടത്തിനും കീഴിലായിരുന്നു. ഉദാഹരണം: ഓട്ടോമൊബൈൽസ്, സിമന്റ്, വളം തുടങ്ങിയവ.

4. സ്വകാര്യ, സഹകരണ മേഖല (Private and Co-operative Sector):

മുകളിൽ സൂചിപ്പിക്കാത്ത മറ്റെല്ലാ വ്യവസായങ്ങളും സ്വകാര്യ മേഖലയ്ക്കും സഹകരണ മേഖലയ്ക്കുമായി തുറന്നുനൽകി.